ใช้สารเคมีอย่างไรให้เกิดความปลอดภัย

ปัจจุบัน สารเคมีถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลาย เนื่องจากเป้นวัตถุดิบที่สำคัญที่เกี่ยวข้องกับการผลิตและอุตสาหกรรม และสารเคมีบางประเภทคือสิ่งที่ก่อให้เกิดอันตราย แก่ผู้ปฏิบัติงาน หรือสิ่งที่เรียกว่า สารเคมีอันตราย

การทำงานกับสารเคมีอันตราย สารเคมีรั่วไหล ซึ่งอาจทำให้ลูกจ้างได้รับสารเคมี
อันตราย เช่น การผลิตการควบการหกรั่วไหลสารเคมี การติดฉลาก การห่อหุ้ม การเคลื่อนย้าย การเก็บรักษา การถ่ายเท การขนถ่าย การขนส่ง การกำจัด การทำลายการเก็บสารเคมีอันตรายที่ไม่ใช้แล้ว รวมทั้ง การป้อง การบำรุงรักษา การซ่อมแซม และการทำความสะอาดเครื่องมือเครื่องใช้ ตลอดจนภาชนะบรรจุสารเคมีอันตราควรจัดให้พนักงานที่ทำงานกับสารเคมีอันตรายได้รับการฝึกอบรมการทำงานกับสารเคมีก่อนทำงานเสมอ

การกำหนดตามมาตรฐานในการบริหารจัดการสารเคมี และดำเนินการด้านความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงานเกี่ยวกับสารเคมีอันตรายจึงเป็นสิ่งสำคัญต่อเหตุการณ์ ฉุกเฉินสารเคมีรั่วไหล และมีความปลอดภัยของผู้ปฏิบัติงาน สิ่งแวดล้อม

การใช้สารเคมี

ต้องทราบถึงอันตรายของสารเคมีและวิธีการควบคุม
ต้องล้างมือทุกครั้งหลังปฏิบัติงานกับสารเคมี
สวมอุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคลเสมอ
ทำความสะอาดบริเวณทำงานทุกครั้งหลังเลิกงาน
ปิดฝาภาชนะให้แน่นทุกครั้งหลังเลิกใช้
อย่า! ใช้ปากดูดสารเคมีแทนลูกยาง
จัดเก็บสารเคมีไว้ในที่เย็น อากาศถ่ายเทดี ห่างแหล่งกำเนิดประกายไฟ
อย่า! ปฏิบัติงานตามลำพังหรือไม่มีส่วนเกี่ยวข้อง
อย่า! ทดสอบโดยการสูดดมหรือกลืนกิน

ผู้ที่ปฏิบัติงานเกี่ยวข้องกับสารเคมี

การให้การศึกษาและการฝึกอบรมให้ทราบถึงอันตรายและการป้องกัน
การลดชั่วโมงการทำงานที่เกี่ยวกับสารเคมีที่เป็นอันตรายให้น้อยลง
การหมุนเวียนหรือการสับเปลี่ยนหน้าที่การปฏิบัติงาน
การให้ผู้ปฏิบัติงานทำงานอยู่ในห้องที่ควบคุมเป็นพิเศษ
การตรวจสุขภาพก่อนเข้าทำงาน
การใช้เครื่องป้องกันอันตรายส่วนบุคคล

อุปกรณ์ป้องกันอันตราย

หมวกนิรภัย

ใช้ป้องกันศีรษะจากการกระแทก

ถุงมือ

ใช้ป้องกันสารเคมีสิ่งปนเปื้อนและการติดเชื้อ

รองเท้าบูท

ใช้ป้องกันการกัดกร่อนของสารเคมีและการซึมผ่านของน้ำ

แว่นครอบตา/หน้ากาก

แว่นควรมีวาล์วระบายความร้อนใช้สำหรับหน้างานที่มีไอสารเคมี

ชุดกันสารเคมี

ใช้ป้องกันการกระเด็นของสารเคมีและละอองน้ำสกปรก

ความเป็นพิษของสารเคมี

สารที่ทำให้เกิดการระคายเคือง

คัน แสบ ร้อน พุพอง เช่น กรด ต่างๆ ก๊าซคลอรีน แอมโมเนีย ซัลเฟอร์ไดออกไซด์

สารที่ทำให้หมดสติได้

สารเคมีนี้ไปแทนที่ออกซิเจน เช่น คาร์บอนไดออกไซด์ ไนโตรเจน ไซยาไนด์

สารเสพติด

เป็นสารที่เป็นอันตรายต่อระบบประสาท

ได้แก่ แอลกอฮอล์ เบนซินอะซิโตน อีเทอร์ คลอโรฟอร์ม ทำให้ปวดศีรษะ เวียน มึนงง

สารที่เป็นอันตรายต่อระบบการสร้างโลหิต

เช่น ตะกั่วจะไปกดไขกระดูก ซึ่งทำหน้าที่สร้างเม็ดเลือดแดง ทำให้เม็ดเลือดแดงน้อยกว่าปกติเกิดโลหิตจาง

สารที่เป็นอันตรายต่อกระดูก

ทำให้กระดูกเสียรูปร่าง หรือทำให้กระดูกเปราะ ฟอสฟอรัส แคลเซียม

สารที่ทำอันตรายต่อระบบการหายใจ

เช่น ปอด ทำให้เกิดเยื่อพังผืด ไม่สามารถแลกเปลี่ยนกับออกซิเจนได ความจุอากาศในปอดจะน้อยลงทำให้หอบง่าย เช่น ฝุ่นทราย ฝุ่นถ่านหิน

สารก่อกลายพันธ์

ทำอันตรายต่อโครโมโซม ซึ่งความผิดปกติจะปรากฏให้เห็นในลูกหรือ ชั้นหลาน เช่น สารกัมมันตภาพรังสี สารฆ่าแมลง โลหะบางชนิด ยาบางชนิด

สารก่อมะเร็ง

ทำให้สร้างเซลล์ใหม่ขึ้นมาเรื่อยๆ มากเกินความจำเป็น ทำให้เกิดเนื้องอกชนิดที่ไม่จำเป็น เช่น สารกัมมันตภาพรังสี สารหนู แอสแบสตอสนิเกิ้ล เวนิลคลอไรด์ เบนซิน

สารเคมีที่ทำให้ทารกเกิดความพิการ

คลอดออกมามีอวัยวะไม่ครบ เช่น ปากแหว่ง เพดานโหว่ แขนด้วน ขาด้วน ตัวอย่างของสารในกลุ่มนี้ ได้แก่ ยาธาลิโดไมด์ สารตัวทำละลายบางชนิด ยาปราบศัตรูพืชบางชนิด